Opiniestuk naar aanleiding van match tussen donor en donorkind 2016-03-28

Een donorkind dat zijn donorouder wil vinden, zoekt geen nieuwe ouder – alleen een stukje ontbrekende identiteit. Vzw Donorfamilies wil de angst voor de donor bij (wens)ouders helpen wegnemen, en adviseert openheid over de gezinsvorming van bij de geboorte.

Voor het eerst heeft een donorkind haar donor teruggevonden dankzij een match van de Nederlandse DNA-databank FIOM. Het persbericht daarover verscheen op woensdag 16 maart. Getuigenissen van de donor en van het donorkind zijn te vinden op VRT-nieuws site.

In de media verschenen na het persbericht een aantal opiniestukken waarin vooral de angst van donorouders naar voor kwam. Vzw Donorfamilies (h)erkent die angst en weet dat die bij veel families leeft. We zijn er echter van overtuigd dat mits goede informatie en de juiste begeleiding en ondersteuning – van voor de start van een behandeling tot ver na de geboorte van hun kinderen – donorouders een gezin kunnen vormen dat warm, hecht en veilig genoeg is om open over hun gezinsvorming te kunnen praten en waarin ook de donor een plaats krijgt.

Verschillende decennia lang gaven fertiliteitscentra wensouders het advies om de donorconceptie geheim te houden, ook voor de donorkinderen zelf. Het biologische/genetische aspect werd onbelangrijk geacht en verdoezeld. Maar onderzoek en ervaringen in het buitenland hebben aangetoond dat het beter kan, dat ouders deze zware last niet moeten dragen, dat geheimhouding vaak schade aanricht en dat openheid gezinnen sterker kan maken.

Pas sinds een vijftal jaar geven fertiliteitscentra aan donorouders duidelijk het advies om open over de donorconceptie te praten. Ook vzw Donorfamilies adviseert om het kind vanaf de geboorte te vertellen over de gezinsvorming. Toegegeven, praten over donorconceptie is iets wat je als ouder moet leren. Je hebt als donorouder ook af te rekenen met je eigen verdriet om je onvruchtbaarheid en met je eigen onzekerheden. Het denken en voelen over de donor is iets wat moet meegroeien in de opvoeding. Dit werd ook uitvoerig besproken in een recent onderzoek.

Het is normaal dat donorkinderen in dit proces vragen gaan stellen over de donor, over wat die voor hen betekent en welke plaats die heeft in hun gezin. Deze vragen moeten aandacht krijgen en het genetische aspect moet gebalanceerd aan bod komen. Het is immers een onlosmakelijk onderdeel van de gezinsvorming. Donorkinderen die zoeken naar hun donor zijn niet op zoek naar een andere ouder. Donorkinderen getuigen breed dat hun vader en moeder voor hen de mensen zijn die hen hebben opgevoed, en dat ze geenszins hun sociale en juridische band met hun ouders willen verliezen of veranderen. Ze vertellen dat ze gewoon op zoek zijn naar een stukje identiteit.

De warme, sociale band die groeit vanaf de geboorte is net datgenen wat ouders en kinderen tot families maakt. Het is ook die hechte, warme band die toelaat dat er een veilige omgeving is waarin open over het biologische aspect gesproken kan worden – zonder dat het kind moet vrezen om de vader/moeder te kwetsen, en zonder dat de niet-genetische ouder moet vrezen voor zijn/haar positie in het gezin.

Momenteel weten de meeste ouders en donorkinderen letterlijk niets over donor. Het onbekende versterkt de angst. De donor wordt dan vaak als ‘bedreigend’ gezien, gewoon omdat de donorgezinnen niet weten hoe dit te plaatsen. Extra informatie over de donor, zoals bv. wat de donor motiveerde om te doneren, helpt de gezinsleden om de donor een plaats te kunnen geven.

Er is een groeiende groep van (wens)ouders die, goed geïnformeerd en ondersteund, hun gezin vormen met donorgameten en daarover vanaf de geboorte openlijk met de kinderen praten. Door deze openheid en oprechte communicatie is het gezin sterk genoeg om de donor een plaats te geven zonder dat dit met angst gepaard gaat.

De counseling die daarover nu in fertiliteitscentra wordt gegeven, wordt nog als onvoldoende ervaren, zowel naar inhoud als in tijd. Daarom promoot de vzw Donorfamilies de oprichting van een expertisecentrum waar zowel wensouders, ouders met donorkinderen, de donorkinderen zelf als de donoren terecht kunnen. Ook steunt de vzw Donorfamilies initiatieven die donorkinderen de kans geven om, onder goede begeleiding, meer informatie over de donor te krijgen. Vzw Donorfamilies is er ook van overtuigd dat het opheffen van de anonimiteit van de donor ervoor zal zorgen dat donorfamilies sterkere gezinnen vormen.